S
SoruCevap
Exlibris Tanımı - Exlibris Nerelerde Kullanılır - Exlibris Hakkında Bilgi - Kitaplardaki Exlibris Nedir
Exlibris, kitapseverlerin kitaplarının iç kapağına yapıştırdıkları üzerinde adlarının ve değişik konularda resimlerin yer aldıgı küçük boyutlu grafik çalışmalardır. Kitabın kartviziti ya da tapusudur.
İngilizce "Bookplate" olarak da bilinen Exlibris, kitap sahibini tanıtır, onu yüceltir ve kitabı ödünç alan kişiyi geri getirmesi konusunda uyarır. Bir mülkiyet işareti, sahiplenme göstergesi olmanın yanında kitabın hırsızlıga karşı korunmasını saglama işlevinin de oldugu söylenebilir.
Sözcük olarak:
...'nın kitabı,
...'nınkitaplıgına ait veya
...'nın kütüphanesinden
anlamına gelir.
Exlibris önemli bir iletişim aracıdır. Bir ihtiyaç grafigi olarak dogmasına karşın, estetik kaygılarla yapılan özgün yapıtlardır. Sanatı, insanın elleri arasına, kitapların içine kadar getirir, onun büyüleyici sıcaklııını hissettirir. Çok uzun bir geçmişe sahip bu sanat dalı, yapıldıgı döneme ait kültürel, tarihsel özellikleri günümüze taşıması nedeniyle de ilgi çekmekte, sanatçılar ve koleksiyoncular arasında önemli bir degiş tokuş objesi olarak kullanılmaktadır.
Gerçek anlamda Exlibrisler matbaanın icadıyla birlikte yapılmıştır. Önceleri sadece kilisenin ve prenslerin ellerinde bulunan çok degerli el yazması kitaplar, matbaa sayesinde alt düzeydeki soylular ve egitim görmüş burjuva sınıfı tarafından da elde edilmiştir. Böylece tek sayı olma durumunu kaybeden bu kitapların, hırsızlıktan ve kaybolmalardan korunması için özel bir mülkiyet işareti gerekliligidogmuştur.
Exlibrisin en özel yanı, sadece ait olduğu kişi için hazırlanması ve aynısının bir daha tekrarlanmaması; yani bir kitaba bütünüyle sahip olmanın formülü olmasıdır. Aynı kitaptan milyonlarca basılsa da, üzerinde exlibris taşıyan ünik olma özelliğini taşıyor. Üstelik sadece aidiyet bildirmiyor, kitabı elinde tutana işi biter bitmez onu sahibine ulaştırması gerektiğini hatırlatıyor. Bu şekilde kitaplar korunabiliyor da.
Baskı ve tasarım tekniklerini bildikten sonra kendi exlibrisini yaratmak mümkün olsa da, bugün genel tercih bu işle uğraşan sanatçılara sipariş vermekten yana. Bazı sanatçılar kişisel bilgiler de isteyip, exlibriste bunları da dikkate alıyor ve birkaç taslaktan sonra sahibinin onayladığı son halini baskıya alıyor. Bazı sanatçılar ise sadece siparişi alıyor ve bir süre sonra exlibrisi çoğaltılmış olarak teslim ediyor.
Çukur baskı, yüksek baskı, yeniden çoğaltma, ağaç oyma, linolyum, metal, kuru kazıma, taş, lastik damga baskıları kullanılan onlarca teknikten sadece birkaçı. Son yıllarda bilgisayar tasarımları ile serigrafi, exlibris sanatçıları tarafından yoğun olarak kullanılıyor. Genelde grafikçiler ve ressamlardan oluşan exlibris sanatçıları arasında bu işi sonradan öğrenenler de var.
Exlibris yapıştırıldığı veya içine iliştirildiği kitaptan çok, ait olduğu kişinin etiketidir.
Üzerinde kendine ait kimi zaman cüretkâr, kimi zaman hayalperest, kimi zaman da övgü dolu anlatımların olduğu kitapların elden ele dolaşması bir insanı onurlandırır.
Küçük ama özgür alanlardır, en fazla 13'e 13 basılan o belirteçler. Kendine ait sırlar vermenin, kendini ifade etmenin bir yoludur. Hem işlevseldir exlibris, hem de farklı olmayı sağlar. Bu da birçoklarının tek arzusudur.
Exlibris hiçbir zaman dünya çapında geniş kitlelerin kullandığı bir gelenek olmadı. Bu sanatın doğduğu yer olan Avrupa'da bile hayatında hiç exlibris sözcüğüyle karşılaşmamış birçok kitap okuru var. Exlibris, resim kökenli olmasına rağmen, işlevsel açıdan zaman içinde daha çok bir grafik eseri gibi düşünülüp tasarlandı.
Exlibrisi resim ve diğer görsel sanatlardan ayıran, içinde tipografinin yani yazının da olması. Kullanılan harfler ve karakterleri bir exlibrisi başarılı veya başarısız yapan en önemli etken. Çünkü asıl amaç kitabın kime ait olduğunu yazı yolu ile anlatmak. Yazı resmin içine yerleştirilirken kaybolmamalı. İlk exlibrisin yapılma amacı kendinin olanı diğerlerinden ayırmak, belirtmekti. O, ait olduğu kişinin küçük ancak özgür bahçesi oldu hep. Orada kendine dair her söz söylenebilir, her sır resmedilebilirdi.
Üzerinde exlibris taşıyan bir kitap bir daha asla sadece bir kitap olmadı.
Bir kaç örnek:
Kaynak: Ders Notlarım
Exlibris, kitapseverlerin kitaplarının iç kapağına yapıştırdıkları üzerinde adlarının ve değişik konularda resimlerin yer aldıgı küçük boyutlu grafik çalışmalardır. Kitabın kartviziti ya da tapusudur.
İngilizce "Bookplate" olarak da bilinen Exlibris, kitap sahibini tanıtır, onu yüceltir ve kitabı ödünç alan kişiyi geri getirmesi konusunda uyarır. Bir mülkiyet işareti, sahiplenme göstergesi olmanın yanında kitabın hırsızlıga karşı korunmasını saglama işlevinin de oldugu söylenebilir.
Sözcük olarak:
...'nın kitabı,
...'nınkitaplıgına ait veya
...'nın kütüphanesinden
anlamına gelir.
Exlibris önemli bir iletişim aracıdır. Bir ihtiyaç grafigi olarak dogmasına karşın, estetik kaygılarla yapılan özgün yapıtlardır. Sanatı, insanın elleri arasına, kitapların içine kadar getirir, onun büyüleyici sıcaklııını hissettirir. Çok uzun bir geçmişe sahip bu sanat dalı, yapıldıgı döneme ait kültürel, tarihsel özellikleri günümüze taşıması nedeniyle de ilgi çekmekte, sanatçılar ve koleksiyoncular arasında önemli bir degiş tokuş objesi olarak kullanılmaktadır.
Gerçek anlamda Exlibrisler matbaanın icadıyla birlikte yapılmıştır. Önceleri sadece kilisenin ve prenslerin ellerinde bulunan çok degerli el yazması kitaplar, matbaa sayesinde alt düzeydeki soylular ve egitim görmüş burjuva sınıfı tarafından da elde edilmiştir. Böylece tek sayı olma durumunu kaybeden bu kitapların, hırsızlıktan ve kaybolmalardan korunması için özel bir mülkiyet işareti gerekliligidogmuştur.
Exlibrisin en özel yanı, sadece ait olduğu kişi için hazırlanması ve aynısının bir daha tekrarlanmaması; yani bir kitaba bütünüyle sahip olmanın formülü olmasıdır. Aynı kitaptan milyonlarca basılsa da, üzerinde exlibris taşıyan ünik olma özelliğini taşıyor. Üstelik sadece aidiyet bildirmiyor, kitabı elinde tutana işi biter bitmez onu sahibine ulaştırması gerektiğini hatırlatıyor. Bu şekilde kitaplar korunabiliyor da.
Baskı ve tasarım tekniklerini bildikten sonra kendi exlibrisini yaratmak mümkün olsa da, bugün genel tercih bu işle uğraşan sanatçılara sipariş vermekten yana. Bazı sanatçılar kişisel bilgiler de isteyip, exlibriste bunları da dikkate alıyor ve birkaç taslaktan sonra sahibinin onayladığı son halini baskıya alıyor. Bazı sanatçılar ise sadece siparişi alıyor ve bir süre sonra exlibrisi çoğaltılmış olarak teslim ediyor.
Çukur baskı, yüksek baskı, yeniden çoğaltma, ağaç oyma, linolyum, metal, kuru kazıma, taş, lastik damga baskıları kullanılan onlarca teknikten sadece birkaçı. Son yıllarda bilgisayar tasarımları ile serigrafi, exlibris sanatçıları tarafından yoğun olarak kullanılıyor. Genelde grafikçiler ve ressamlardan oluşan exlibris sanatçıları arasında bu işi sonradan öğrenenler de var.
Exlibris yapıştırıldığı veya içine iliştirildiği kitaptan çok, ait olduğu kişinin etiketidir.
Üzerinde kendine ait kimi zaman cüretkâr, kimi zaman hayalperest, kimi zaman da övgü dolu anlatımların olduğu kitapların elden ele dolaşması bir insanı onurlandırır.
Küçük ama özgür alanlardır, en fazla 13'e 13 basılan o belirteçler. Kendine ait sırlar vermenin, kendini ifade etmenin bir yoludur. Hem işlevseldir exlibris, hem de farklı olmayı sağlar. Bu da birçoklarının tek arzusudur.
Exlibris hiçbir zaman dünya çapında geniş kitlelerin kullandığı bir gelenek olmadı. Bu sanatın doğduğu yer olan Avrupa'da bile hayatında hiç exlibris sözcüğüyle karşılaşmamış birçok kitap okuru var. Exlibris, resim kökenli olmasına rağmen, işlevsel açıdan zaman içinde daha çok bir grafik eseri gibi düşünülüp tasarlandı.
Exlibrisi resim ve diğer görsel sanatlardan ayıran, içinde tipografinin yani yazının da olması. Kullanılan harfler ve karakterleri bir exlibrisi başarılı veya başarısız yapan en önemli etken. Çünkü asıl amaç kitabın kime ait olduğunu yazı yolu ile anlatmak. Yazı resmin içine yerleştirilirken kaybolmamalı. İlk exlibrisin yapılma amacı kendinin olanı diğerlerinden ayırmak, belirtmekti. O, ait olduğu kişinin küçük ancak özgür bahçesi oldu hep. Orada kendine dair her söz söylenebilir, her sır resmedilebilirdi.
Üzerinde exlibris taşıyan bir kitap bir daha asla sadece bir kitap olmadı.
Bir kaç örnek:
Kaynak: Ders Notlarım
