S
SoruCevap
Misafir
HABÎBİ ACEMÎ
Evliyanın buyuklerinden Aslen Acem'dir (İranlıdır) Kunyesi, EbU Muhammed'dir 738 (H120)'de vefat etti Vefat tarihi hakkında başka rivayetler de vardır HabibiAcemi hazretleri, hazreti Hasanı Basri, hazreti İbni Sirin, hazreti Bekir binAbdullah elMuzeni, hazreti Ebi Temime elHuceymi gibi buyuklerle sohbet etti İlim oğrenip hadis rivayet etti Hazreti Suleyman etTeymi, hazreti Hammad bin Seleme, hazreti Mutemir bin Suleyman, hazreti Osman binHeysem gibi buyukler kendisinden hadisi şerif rivayet ettiler
Onceleri cok zengindi Faizle para verirdiHer gun borc tahsil etmeye cıkardı Para olarak borcunu tahsil edemediği zaman, ayak kirası alır, onunla da o gunun rızkını temin ederdi Bir gun borc tahsil etmeye gitti Aradığı şahsı evinde bulamadı Borclunun hanımı; Sana verilecek bir şeyim yoktur Sadece bir koyun kellesi var İstersen onu vereyimdedi Habibi Acemi teklifi kabUl etti Onu evine goturdu Hanımına; Bunu pişir de yiyelimdedi Hanımı; Evde odun ve ekmek yokdedi
Habibi Acemi aynı usUlle odun ve ekmek alıp geldi Hanımı yemeği pişirip onune koydu Tam yemeği yiyeceği sırada, kapıya birisi geldi Allah rızası icin bir sadakadediHabib dilenciye; Bunca zamandan beri sana o kadar şey veriyoruz Sen zengin olmadın, ama biz fakir oluyoruzdiyerek yuzune kapıyı kapadı O kimse mahzun olarak gitti Habibi Acemi, geri sofraya geldiğinde kabın icindeki yemeğin kan haline donmuş olduğunu gordu O anda kalbinde bir değişiklik hissetti Yerinde duramadı Bir Cuma gunu Hasanı Basri'nin evinin yolunu tuttu Yolda giderken, oyun oynayan cocuklarHabibi Acemi'yi gorunce birbirlerine; Kacın kacın, faiz yiyen Habib geliyor Ayağından kalkan toz bize gelir de, biz de onun gibi bedbaht oluruz!dediler
Cocukların bu sozleri kendisine cok ağır geldi HasanıBasri hazretlerinin meclisine gelip elini optu Allahu tealanın, sonsuz olan lutfu ve ihsanı ile tovbei nasUh eyledi ve onun talebelerinden oldu Onceki yaptıklarına cok pişman oldu Allahu tealaya şoyle munacatta bulundu: YaRabbi! Ben cok gunahkarım Fakat senin magfiretin sonsuzdur Beni affet Senin her şeye gucun yeter Kudretin sonsuzdur Dilediğini yaparsın Sen oyle buyuksun ki, benim dermanım ancak sendedir Ben ancak sana sığınırım Ya Rabbi! Fermanına boyun eğdim ve sana teslim oldum Beni affet!
Oradan ayrılıp evine donerken kendisine borcu olanlar onu gorup alacaklarını ister endişesiyle kacmak istediler Bu durumu gorunce; Kacmayın! Bugun benim sizden kacmam lazımdırbuyurduYolda giderken yine oyun oynayan cocukların yanından geciyordu Cocuklar kendisini gorunce birbirlerine; Kacın, kacın! Tovbekar Habib geliyor Uzerine bizden toz bulaşmasın Bulaşırsa cenabı Hakk'a asi oluruzdediler Cocukların bu sozleri uzerine cok duygulandı, yureği sızladı ve; Ya Rabbi! Bir tovbemle ismimi iyilerden eyledindiye şukretti
Habibi Acemi hazretleri, şehrin her tarafına tellallar cıkararak; Her kimin Habib'e borcu varsa, bundan vazgecti Aldığı faizleri de geri dağıtacaktır!diye ilan ettirdi Servetinin hepsini fakirlere dağıttı Gunun birinde bir kimse geldi Dağıtacak malı kalmadığından, uzerindeki gomleği gelen kimseye verdi
Sonra Fırat Nehrinin kenarında bir kulube yapıp orada ibadetle meşgUl oldu Gunduz Hasanı Basri'nin sohbetinde bulunup, gece ibadet ederdi Hasanı Basri hazretlerinin sozleri kalbine oyle tesir ederdi ki, kendinden gecmiş olarak dinlerdi
Ne zaman yanında Kur'anı kerim okunsa inleyerek ağlardı Sen Acemsin Farisi konuşursun Arabi bilmediğin halde bu ağlaman hangi sebeptendir!diye sorduklarında; Evet, lisanım Acemidir Lakin kalbim Arabidirbuyururdu Daha sonra Arabi lisanını oğrendi Cok fasih (acık) Arabi konuşurduKendisi, Terviye gunu Basra'da, Arefe gunu Arafat'ta gorulurdu Bir gun dervişlerden biri; HabibiAcemi, Acem olduğu halde, Arabi bilmediği halde acaba bu cok yuksek mertebeye nasıl kavuştu?diye kalbinden gecirdi O anda hafiften bir ses Evet o Acemidir Lakin Habib (sevgili) ve aşıktırdiyordu
Habibi Acemi hazretlerine; Allahu tealanın rızası hangi şeydedir?diye sordular İcinde nifak tozu bulunmayan kalptebuyurdu
Hasanı Basri, Dicle Nehri kenarında gemi bekliyordu O sırada Habibi Acemi oraya geldi ve; Ne bekliyorsun?dedi O da; Gemiye bineceğim, onu bekliyorumdedi Habibi Acemi; Gemiye ne hacet, suyun uzerinden yuruyerek gecinizbuyurunca HasanıBasri; Suyun uzerinde gitmeye sebep gemidir Biz sebeplere yapışarak hareket ederiz Onun icin gemiyi bekleyeceğizdedi Habibi Acemi; Siz, yakin mertebesine ulaşmamışsınızdiyerek, su uzerinde yuruyerek karşıya gecti Derecesi, kendisinden cok buyuk olan Hasanı Basri ise; Sen de, ilmul yakin derecesine kavuşamamışsındedi ve geminin gelmesini bekledi
Horasanlı bir kimse, Basra'da yerleşmek icin, Horasan'daki evini 10000 dirheme satıp, hanımı ile beraber Basra'ya geldi Hacca gidecekti Basra'da, bu on bin dirhemi kime emanet edebilirim? diye sorduHabibi Acemi hazretlerini gosterdiler Horasanlı zat Habibi Acemi'ye geldi ve şoyle dedi: Ben hanımımla beraber hacca gidiyorum Bu on bin dirhem ile burada (Basra'da) bir ev almak istiyorum Munasip bir ev bulursanız, bu para ile alırsınız
Horasanlı boyle dedikten sonra hanımı ile beraber Mekke'ye doğru yoluna devam etti Bu sırada Basra'da kıtlık meydana geldi Habibi Acemi dostlarıyla istişare edip, bu parayla gıda maddesi almaya ve muhtaclara dağıtmaya karar verdi Bazıları; O kimse bu parayı, kendisine bir ev satın almanız icin bırakmıştırdedi Buyurdu ki: Bu parayla aldığım gıda maddelerini tasadduk ederim sonra, o kimse icin, aziz ve celil olan Rabbimden, Cennet'te bir koşk satın alırım Eğer Horasanlı bu duruma razı olursa ne ala, yok razı olmazsa paralarını geri veririmBoylece paraları muhtac olanlara yiyecek temin etmekte kullandı
Nihayet, Horasan'lı hacdan donup Habibi Acemi'ye geldi Ben, on bin dirhemin sahibiyim O para ile ev almış iseniz onu istiyorum Yok almamış iseniz bana paraları iade edin ben kendim alayımdedi Habibi Acemi hazretleri buyurdu ki: Sana oyle bir koşk satın aldım ki, bahcesinde ağaclar, meyveler, nehirler bulunmaktadırHorasanlı hanımının yanına dondu ve; Bizim icin, sultanlara mahsus azamette ve guzellikte bir ev satın almışdedi
İkiUc gun sonra Habibi Acemi'nin yanına gelip, evi sorduHabibi Acemi hazretleri Horasanlıya, Basralıların cektikleri yiyecek sıkıntılarını, insanlara hizmet etmenin faydalarını, buna mukabil Cennet nimetlerinin guzelliklerini munasip bir lisanla anlattı ve sonra; Senin icin Rabbimden, Cennet'te bir koşk aldım ki, sofaları, nehirleri fevkaladedirbuyurdu
Horasanlı bunları dinledikten sonra tekrar hanımının yanına dondu Olanları anlattı Her ikisi de bu duruma cok sevindiler Adam, Habib'in yanına gelip; Bizim icin satın aldığını kabUl ettik Lakin bize bunun senedini de yazsanızdedi Habibi Acemi; Pekibuyurdu ve bir katip istedi Şoyle yazdırdı: Bismillahirrahmanirrahim Bu, EbU Muhammed Habibi Acemi'nin, aziz ve celil olanRabbinden, şu Horasanlı icin satın aldığının senedidir Habibi Acemi, bu kimse icin Rabbinden on bin dirheme Cennet'te oyle bir ev satın aldı ki, o evin koşkleri, nehirleri, ağacları, sofaları ve daha nice guzel sıfatları vardır Allahu teala bu guzel evi bu Horasanlıya verecek, boylece Habib'i on bin dirhem borctan kurtaracaktır
Horasanlı bu yazıyı alıp hanımının yanına dondu Boylece kırk gun daha yaşadı Nihayet vefat anı geldi Hanımına; Beni yıkayıp kefenliyenlere bu yazıyı ver, kefenime koysunlardiye vasiyet etti Adam vefat edince vasiyeti yerine getirildi ve defnedildi Sonra bu kimsenin kabrinin ustunde bir kağıt buldular Kağıtta bulunan yazılar parlıyordu ve şoyle yazılıydı:
EbU Muhammed Habibi Acemi'nin, Allahu tealadan şu Horasanlı icin on bin dirheme satın aldığı koşkun beratıdır Şuphesiz ki Allahu teala, Horasanlıya Habib'in arzu ettiği koşku verdi ve Habib'i on bin dirhem borctan kurtardıHabibi Acemi mektubu alınca, hem okuyor, hem opuyor, hem ağlıyor, hem de dostlarının bulunduğu yere doğru yuruyor ve; Bu Rabbimden bana berattırdiyordu
Hasanı Basri hazretleri,Habibi Acemi hazretlerini cok sever ve ona cok iltifat ederdiHatta bazan meclisinde Habib'in sohbet etmesini soyler, Habib de emredildiği icin sohbet ederdiBazı kimseler bu durumu merak ederler; Siz burada bulunduğunuz halde, onun sohbet etmesini istemenizin hikmeti nedir?diye sual ederlerdi Hasanı Basri hazretleri;Habib, kalbinden konuşur ve konuştuğunu insanların kalbine yerleştirir Ben onun icin onu konuşturuyorumbuyururdu
Hanımı Umrete de saliha bir kadındı Kendisi ile beraber ibadete devam ederdi Bazan gece yarısı Habib'i uyandırır; Ey Efendim! Kalkınız Gece geciyor, onunde uzun bir yol var, azığımız ise az Salihler kafilesi gitti ve selamete ulaştı Biz ise geri kaldıkder ve beraber ibadet ederlerdi
Bir gun kapılarına bir fakir geldi O sırada hanımı, hamur yoğurmuş ve ekmek yapmak icin komşudan ateş istemeye gitmişti Habib gelen fakire; Hamuru al!buyurdu o fakir hamuru alıp gitti Habib'in hanımı gelip hamuru sorunca; Hamuru ekmek yapmaya goturdulerbuyurdu Biraz sonra bir kimse bir sepet dolusu ekmekle et getirdi Habib'in hanımı ekmekle eti aldı ve; Hamurlar ne cabuk ekmek oldu?diye hayretini bildirdi
Habibi Acemi buyurdu ki:
Kıyamet gunu Allahu teala bana; Ey Habib! Şeytanın vesvesesinden uzak olarak, bir gun namaz kıldın mı? Bir gun oruc tuttun mu? Bir rekat olsun namaz kıldın mı? Bir tesbih cektin mi?diye sorarsa; Evet ya Rabbidemeye gucum yetmez Evet ya Rabbidemeye yuzum olmaz, boyle bir soz diyemem
Evliyanın buyuklerinden Aslen Acem'dir (İranlıdır) Kunyesi, EbU Muhammed'dir 738 (H120)'de vefat etti Vefat tarihi hakkında başka rivayetler de vardır HabibiAcemi hazretleri, hazreti Hasanı Basri, hazreti İbni Sirin, hazreti Bekir binAbdullah elMuzeni, hazreti Ebi Temime elHuceymi gibi buyuklerle sohbet etti İlim oğrenip hadis rivayet etti Hazreti Suleyman etTeymi, hazreti Hammad bin Seleme, hazreti Mutemir bin Suleyman, hazreti Osman binHeysem gibi buyukler kendisinden hadisi şerif rivayet ettiler
Onceleri cok zengindi Faizle para verirdiHer gun borc tahsil etmeye cıkardı Para olarak borcunu tahsil edemediği zaman, ayak kirası alır, onunla da o gunun rızkını temin ederdi Bir gun borc tahsil etmeye gitti Aradığı şahsı evinde bulamadı Borclunun hanımı; Sana verilecek bir şeyim yoktur Sadece bir koyun kellesi var İstersen onu vereyimdedi Habibi Acemi teklifi kabUl etti Onu evine goturdu Hanımına; Bunu pişir de yiyelimdedi Hanımı; Evde odun ve ekmek yokdedi
Habibi Acemi aynı usUlle odun ve ekmek alıp geldi Hanımı yemeği pişirip onune koydu Tam yemeği yiyeceği sırada, kapıya birisi geldi Allah rızası icin bir sadakadediHabib dilenciye; Bunca zamandan beri sana o kadar şey veriyoruz Sen zengin olmadın, ama biz fakir oluyoruzdiyerek yuzune kapıyı kapadı O kimse mahzun olarak gitti Habibi Acemi, geri sofraya geldiğinde kabın icindeki yemeğin kan haline donmuş olduğunu gordu O anda kalbinde bir değişiklik hissetti Yerinde duramadı Bir Cuma gunu Hasanı Basri'nin evinin yolunu tuttu Yolda giderken, oyun oynayan cocuklarHabibi Acemi'yi gorunce birbirlerine; Kacın kacın, faiz yiyen Habib geliyor Ayağından kalkan toz bize gelir de, biz de onun gibi bedbaht oluruz!dediler
Cocukların bu sozleri kendisine cok ağır geldi HasanıBasri hazretlerinin meclisine gelip elini optu Allahu tealanın, sonsuz olan lutfu ve ihsanı ile tovbei nasUh eyledi ve onun talebelerinden oldu Onceki yaptıklarına cok pişman oldu Allahu tealaya şoyle munacatta bulundu: YaRabbi! Ben cok gunahkarım Fakat senin magfiretin sonsuzdur Beni affet Senin her şeye gucun yeter Kudretin sonsuzdur Dilediğini yaparsın Sen oyle buyuksun ki, benim dermanım ancak sendedir Ben ancak sana sığınırım Ya Rabbi! Fermanına boyun eğdim ve sana teslim oldum Beni affet!
Oradan ayrılıp evine donerken kendisine borcu olanlar onu gorup alacaklarını ister endişesiyle kacmak istediler Bu durumu gorunce; Kacmayın! Bugun benim sizden kacmam lazımdırbuyurduYolda giderken yine oyun oynayan cocukların yanından geciyordu Cocuklar kendisini gorunce birbirlerine; Kacın, kacın! Tovbekar Habib geliyor Uzerine bizden toz bulaşmasın Bulaşırsa cenabı Hakk'a asi oluruzdediler Cocukların bu sozleri uzerine cok duygulandı, yureği sızladı ve; Ya Rabbi! Bir tovbemle ismimi iyilerden eyledindiye şukretti
Habibi Acemi hazretleri, şehrin her tarafına tellallar cıkararak; Her kimin Habib'e borcu varsa, bundan vazgecti Aldığı faizleri de geri dağıtacaktır!diye ilan ettirdi Servetinin hepsini fakirlere dağıttı Gunun birinde bir kimse geldi Dağıtacak malı kalmadığından, uzerindeki gomleği gelen kimseye verdi
Sonra Fırat Nehrinin kenarında bir kulube yapıp orada ibadetle meşgUl oldu Gunduz Hasanı Basri'nin sohbetinde bulunup, gece ibadet ederdi Hasanı Basri hazretlerinin sozleri kalbine oyle tesir ederdi ki, kendinden gecmiş olarak dinlerdi
Ne zaman yanında Kur'anı kerim okunsa inleyerek ağlardı Sen Acemsin Farisi konuşursun Arabi bilmediğin halde bu ağlaman hangi sebeptendir!diye sorduklarında; Evet, lisanım Acemidir Lakin kalbim Arabidirbuyururdu Daha sonra Arabi lisanını oğrendi Cok fasih (acık) Arabi konuşurduKendisi, Terviye gunu Basra'da, Arefe gunu Arafat'ta gorulurdu Bir gun dervişlerden biri; HabibiAcemi, Acem olduğu halde, Arabi bilmediği halde acaba bu cok yuksek mertebeye nasıl kavuştu?diye kalbinden gecirdi O anda hafiften bir ses Evet o Acemidir Lakin Habib (sevgili) ve aşıktırdiyordu
Habibi Acemi hazretlerine; Allahu tealanın rızası hangi şeydedir?diye sordular İcinde nifak tozu bulunmayan kalptebuyurdu
Hasanı Basri, Dicle Nehri kenarında gemi bekliyordu O sırada Habibi Acemi oraya geldi ve; Ne bekliyorsun?dedi O da; Gemiye bineceğim, onu bekliyorumdedi Habibi Acemi; Gemiye ne hacet, suyun uzerinden yuruyerek gecinizbuyurunca HasanıBasri; Suyun uzerinde gitmeye sebep gemidir Biz sebeplere yapışarak hareket ederiz Onun icin gemiyi bekleyeceğizdedi Habibi Acemi; Siz, yakin mertebesine ulaşmamışsınızdiyerek, su uzerinde yuruyerek karşıya gecti Derecesi, kendisinden cok buyuk olan Hasanı Basri ise; Sen de, ilmul yakin derecesine kavuşamamışsındedi ve geminin gelmesini bekledi
Horasanlı bir kimse, Basra'da yerleşmek icin, Horasan'daki evini 10000 dirheme satıp, hanımı ile beraber Basra'ya geldi Hacca gidecekti Basra'da, bu on bin dirhemi kime emanet edebilirim? diye sorduHabibi Acemi hazretlerini gosterdiler Horasanlı zat Habibi Acemi'ye geldi ve şoyle dedi: Ben hanımımla beraber hacca gidiyorum Bu on bin dirhem ile burada (Basra'da) bir ev almak istiyorum Munasip bir ev bulursanız, bu para ile alırsınız
Horasanlı boyle dedikten sonra hanımı ile beraber Mekke'ye doğru yoluna devam etti Bu sırada Basra'da kıtlık meydana geldi Habibi Acemi dostlarıyla istişare edip, bu parayla gıda maddesi almaya ve muhtaclara dağıtmaya karar verdi Bazıları; O kimse bu parayı, kendisine bir ev satın almanız icin bırakmıştırdedi Buyurdu ki: Bu parayla aldığım gıda maddelerini tasadduk ederim sonra, o kimse icin, aziz ve celil olan Rabbimden, Cennet'te bir koşk satın alırım Eğer Horasanlı bu duruma razı olursa ne ala, yok razı olmazsa paralarını geri veririmBoylece paraları muhtac olanlara yiyecek temin etmekte kullandı
Nihayet, Horasan'lı hacdan donup Habibi Acemi'ye geldi Ben, on bin dirhemin sahibiyim O para ile ev almış iseniz onu istiyorum Yok almamış iseniz bana paraları iade edin ben kendim alayımdedi Habibi Acemi hazretleri buyurdu ki: Sana oyle bir koşk satın aldım ki, bahcesinde ağaclar, meyveler, nehirler bulunmaktadırHorasanlı hanımının yanına dondu ve; Bizim icin, sultanlara mahsus azamette ve guzellikte bir ev satın almışdedi
İkiUc gun sonra Habibi Acemi'nin yanına gelip, evi sorduHabibi Acemi hazretleri Horasanlıya, Basralıların cektikleri yiyecek sıkıntılarını, insanlara hizmet etmenin faydalarını, buna mukabil Cennet nimetlerinin guzelliklerini munasip bir lisanla anlattı ve sonra; Senin icin Rabbimden, Cennet'te bir koşk aldım ki, sofaları, nehirleri fevkaladedirbuyurdu
Horasanlı bunları dinledikten sonra tekrar hanımının yanına dondu Olanları anlattı Her ikisi de bu duruma cok sevindiler Adam, Habib'in yanına gelip; Bizim icin satın aldığını kabUl ettik Lakin bize bunun senedini de yazsanızdedi Habibi Acemi; Pekibuyurdu ve bir katip istedi Şoyle yazdırdı: Bismillahirrahmanirrahim Bu, EbU Muhammed Habibi Acemi'nin, aziz ve celil olanRabbinden, şu Horasanlı icin satın aldığının senedidir Habibi Acemi, bu kimse icin Rabbinden on bin dirheme Cennet'te oyle bir ev satın aldı ki, o evin koşkleri, nehirleri, ağacları, sofaları ve daha nice guzel sıfatları vardır Allahu teala bu guzel evi bu Horasanlıya verecek, boylece Habib'i on bin dirhem borctan kurtaracaktır
Horasanlı bu yazıyı alıp hanımının yanına dondu Boylece kırk gun daha yaşadı Nihayet vefat anı geldi Hanımına; Beni yıkayıp kefenliyenlere bu yazıyı ver, kefenime koysunlardiye vasiyet etti Adam vefat edince vasiyeti yerine getirildi ve defnedildi Sonra bu kimsenin kabrinin ustunde bir kağıt buldular Kağıtta bulunan yazılar parlıyordu ve şoyle yazılıydı:
EbU Muhammed Habibi Acemi'nin, Allahu tealadan şu Horasanlı icin on bin dirheme satın aldığı koşkun beratıdır Şuphesiz ki Allahu teala, Horasanlıya Habib'in arzu ettiği koşku verdi ve Habib'i on bin dirhem borctan kurtardıHabibi Acemi mektubu alınca, hem okuyor, hem opuyor, hem ağlıyor, hem de dostlarının bulunduğu yere doğru yuruyor ve; Bu Rabbimden bana berattırdiyordu
Hasanı Basri hazretleri,Habibi Acemi hazretlerini cok sever ve ona cok iltifat ederdiHatta bazan meclisinde Habib'in sohbet etmesini soyler, Habib de emredildiği icin sohbet ederdiBazı kimseler bu durumu merak ederler; Siz burada bulunduğunuz halde, onun sohbet etmesini istemenizin hikmeti nedir?diye sual ederlerdi Hasanı Basri hazretleri;Habib, kalbinden konuşur ve konuştuğunu insanların kalbine yerleştirir Ben onun icin onu konuşturuyorumbuyururdu
Hanımı Umrete de saliha bir kadındı Kendisi ile beraber ibadete devam ederdi Bazan gece yarısı Habib'i uyandırır; Ey Efendim! Kalkınız Gece geciyor, onunde uzun bir yol var, azığımız ise az Salihler kafilesi gitti ve selamete ulaştı Biz ise geri kaldıkder ve beraber ibadet ederlerdi
Bir gun kapılarına bir fakir geldi O sırada hanımı, hamur yoğurmuş ve ekmek yapmak icin komşudan ateş istemeye gitmişti Habib gelen fakire; Hamuru al!buyurdu o fakir hamuru alıp gitti Habib'in hanımı gelip hamuru sorunca; Hamuru ekmek yapmaya goturdulerbuyurdu Biraz sonra bir kimse bir sepet dolusu ekmekle et getirdi Habib'in hanımı ekmekle eti aldı ve; Hamurlar ne cabuk ekmek oldu?diye hayretini bildirdi
Habibi Acemi buyurdu ki:
Kıyamet gunu Allahu teala bana; Ey Habib! Şeytanın vesvesesinden uzak olarak, bir gun namaz kıldın mı? Bir gun oruc tuttun mu? Bir rekat olsun namaz kıldın mı? Bir tesbih cektin mi?diye sorarsa; Evet ya Rabbidemeye gucum yetmez Evet ya Rabbidemeye yuzum olmaz, boyle bir soz diyemem