Neden bazılarımız solak?

[SoruCevap]

Araştırmacılar insanların bazılarının sol ellerini kullanmaya yatkın olmasında biyolojik temelde genetik nedenlerden kaynaklandığı konusunda hem fikirler. El tercihleri üzerinde ortaya atılan iki önemli genetik teoride konu edilen husus doğal seçilim sonucunda bireylerin büyük çoğunluğunun konuşma ve dil becerilerinin kontrolünde beynin sol bölümünün işlerlik içerisinde olduğudur. Bunu yanısıra sağ el hareketlerinin kontrolünde de beynin sol bölmesi etkin durumundadır. Bireyler arasında sağ el kullanımının yaygınlığı %85’lere kadar ulaştığı ve %15’lik gibi küçük bir kesimin sol el kullanımına yatkın olduğu belirlenmiş.

Genetik temelde ortaya atılan teori, hangi elin daha aktif kullanılacağı hususunda aynı gen bölgesinde iki allelin rol oynadığı yönündedir. Allellerden bir tanesi sağ elin aktifliğinden sorumludur ve D geni olarak adlandırılmaktadır. Diğer alel ise C geni olarak adlandırılmaktadır. D geni kalıtımsal bir miras olarak bireylerde çok daha baskın bulunmaktadır ve dolayısıyla çoğunluğumuz sağ elimizi kullanmaktayız. Öte yandan C geni gen havuzumuzda daha az yer teşkil etmekte ve bir şekilde baskın hale geldiğinde de bireyin yarı yarıya ihtimal ile sağ veya sol eli baskın olma ihtimali olduğu bilinmektedir.


Sağ veya sol el kullanımının nedenleri bakımından ilgi çekici bir araştırma konusudur. C geni taşıyanlarının yani solak veya sağ elli baskın olmayı çevresel, sosyo-kültürel gerçeklerin de etkilediği bilinmektedir. Bu teori ayrıca solak ailelerin sağ eli yatkın, sağ eli kullanan ailelerin ise solak çocuklarının olma nedenini de açıklayıcı bir yaklaşım katıyor. Bununla birliklte ailenin çocuğa ilk müdahalesi de çocuğa sağ el veya sol el yatkınlığı konusunda etki etmektedir. Gen havuzunda sağ eli kullanmaya yatkınlık geninin baskın olarak bulunması solak bireylerin niceliksel olarak toplumlarda daha az bulunmasını sağlıyor.


Bu konuda araştırmacılar ayrıca son zamanlarda solak veya sağ el kullanıma yatkın olan bireylerin günlük davranışlarında da bir takım farklılıklar gösterdiklerini gözlemlediler. Bu gözlemlerde solakların, solak olmayan bireylere göre daha fazla tehlike içerebilecek davranışlarda bulunduğu durumların olduğu gözlemlendi. Bunu yanı sıra solak olmayanların bazen solaklara göre tehlike içerecek hususlara karşı daha az dikkatli oldukları belirlendi. Solak olup olmamanın davranış bilimi üzerinde daha ne gibi etkisi olduğu hususunda araştırmalar sürdürülmektedir.

 

[Editör]

Solaklık konusu oldukça ilgi çekici ve karmaşık bir konudur. Genetik faktörlerin yanı sıra çevresel ve sosyo-kültürel etmenlerin de solaklık üzerinde etkili olduğu belirtilmektedir. Dolayısıyla solaklığın sadece genetik bir temele dayandırılamayacağı aşikardır.

Genetik teorilerde D ve C genlerinin sağ veya sol el tercihini belirlemede rol oynadığı öne sürülmektedir. Ancak genetik yapıların yanı sıra ailenin rolü de oldukça önemlidir. Çocuğun el tercihini belirlemesinde ailesel etkilerin ve çevredeki faktörlerin önemli bir rolü olabileceği düşünülmektedir.

Ayrıca, solakların günlük davranışlarında bazı farklılıklar olduğu belirtilmektedir. Gözlemlere göre solaklar, solak olmayanlara göre bazı tehlikeli durumlarda daha dikkatsiz davranabilmektedir. Bu durumun nedeni hakkında net bir açıklama yapılamamış olsa da, beyin yapılarındaki farklılıkların davranışları etkileyebileceği düşünülmektedir.

Sonuç olarak, solaklık konusu üzerinde yapılan araştırmalar devam etmektedir ve genetik, çevresel ve davranışsal faktörlerin karmaşık etkileşimi neticesinde solaklığın nedenleri ve etkileri üzerinde daha fazla anlayış geliştirmek mümkün olabilir.