S
SoruCevap
1766 'da yapılan toplu iş sözleşmesi - tarihteki ilk toplu iş sözleşmesi hakkında - ilk toplu iş sözleşmesi nerede imzalandı - ilk toplu iş sözleşmesi kütahya'da imzalandı
Tarihteki İlk Toplu İş Sözleşmesi
Tarihteki ilk toplu iş sözleşmesinin, 1766 yılında Kütahya’da imzalandığı belgelendi.
Kütahya Müze Müdürü Metin Türktüzün, konuya ilişkin açıklamasında, Osmanlıca’dan Türkçe’ye çevrilen Arkeoloji Müzesi arşivlerindeki sicillerde (Osmanlı mahkeme kayıtları), Kütahya’daki çini atölyesi sahipleri ile bu atölyelerde çalışan kalfa ve çıraklar arasında 1766 yılında imzalanan ve toplu iş sözleşmesi niteliği taşıyan belgelere rastlandığını bildirdi.
İngiliz Sosyal Bilimler Enstitüsü’nün tarihteki ilk toplu iş sözleşmesinin 1815 yılında İngiltere’de imzalandığını iddia ettiğini anımsatan Türktüzün, müze arşivinde ortaya çıkan belgenin ise bu tarihten 49 yıl öncesine ait olduğuna dikkati çekti. Türktüzün, “Belge, İngiliz Sosyal Bilimler Enstitüsü’nün tarihteki ilk toplu iş sözleşmesinin 1815 yılında İngiltere’de imzalandığı iddiasını çürütüyor” dedi.
VALİNİN HUZURUNDA İMZALANMIŞ
Türktüzün’ün verdiği bilgiye göre, 13 Temmuz 1766 tarihinde Kütahya Eyalet Divanı toplantısında dönemin valisi Ali Paşa huzurunda, eyalet çavuşlarınca imzalanan tutanakta, kalfa ve çırakların hangi iş karşılığında ne kadar ücret alacakları belirtiliyor.
Toplusözleşme, kalfaları günde 150 “has fincan” işlemekle yükümlü kılıyor. Atölye sahibi ustaların da kalfalara, 150 has fincan karşılığında 60 akçe ücret ödemesi şart koşuluyor.
Toplusözleşmeyle çıraklara da günde 100 “bayağı fincan” yapmaları yükümlülüğü getiriliyor. Çıraklara, yaptıkları bu işin karşılığı 24 akçe ücret verilmesi isteniyor. Çırakların kalfalığa geçmeleri halinde, kalfa ücreti almaları da hükme bağlanıyor.
ÖLÜME BEDEL KÜREK CEZASI
Toplu iş sözleşmesinin en dikkati çekici maddesini ise çalışma düzeninin korunmasına yönelik hükümler oluşturuyor. Cezai müeyyidesi “ölüme bedel kürek cezası” olan bu maddede şöyle deniliyor: “Kalfa ve çıraklar, bu anlaşmada belirtilen hükümler dışında bir istekte bulunmayacaktır. Kalfalar ve çıraklar, Kütahya’daki 24 işyerinden başka işyeri açamayacaktır. Kalfa ve çıraklar, belirtilen düzeni bozmaya kalkıştıklarında ölüme bedel kürek cezasına çarptırılacaktır.”
alıntıdır
Tarihteki İlk Toplu İş Sözleşmesi
Tarihteki ilk toplu iş sözleşmesinin, 1766 yılında Kütahya’da imzalandığı belgelendi.
Kütahya Müze Müdürü Metin Türktüzün, konuya ilişkin açıklamasında, Osmanlıca’dan Türkçe’ye çevrilen Arkeoloji Müzesi arşivlerindeki sicillerde (Osmanlı mahkeme kayıtları), Kütahya’daki çini atölyesi sahipleri ile bu atölyelerde çalışan kalfa ve çıraklar arasında 1766 yılında imzalanan ve toplu iş sözleşmesi niteliği taşıyan belgelere rastlandığını bildirdi.
İngiliz Sosyal Bilimler Enstitüsü’nün tarihteki ilk toplu iş sözleşmesinin 1815 yılında İngiltere’de imzalandığını iddia ettiğini anımsatan Türktüzün, müze arşivinde ortaya çıkan belgenin ise bu tarihten 49 yıl öncesine ait olduğuna dikkati çekti. Türktüzün, “Belge, İngiliz Sosyal Bilimler Enstitüsü’nün tarihteki ilk toplu iş sözleşmesinin 1815 yılında İngiltere’de imzalandığı iddiasını çürütüyor” dedi.
VALİNİN HUZURUNDA İMZALANMIŞ
Türktüzün’ün verdiği bilgiye göre, 13 Temmuz 1766 tarihinde Kütahya Eyalet Divanı toplantısında dönemin valisi Ali Paşa huzurunda, eyalet çavuşlarınca imzalanan tutanakta, kalfa ve çırakların hangi iş karşılığında ne kadar ücret alacakları belirtiliyor.
Toplusözleşme, kalfaları günde 150 “has fincan” işlemekle yükümlü kılıyor. Atölye sahibi ustaların da kalfalara, 150 has fincan karşılığında 60 akçe ücret ödemesi şart koşuluyor.
Toplusözleşmeyle çıraklara da günde 100 “bayağı fincan” yapmaları yükümlülüğü getiriliyor. Çıraklara, yaptıkları bu işin karşılığı 24 akçe ücret verilmesi isteniyor. Çırakların kalfalığa geçmeleri halinde, kalfa ücreti almaları da hükme bağlanıyor.
ÖLÜME BEDEL KÜREK CEZASI
Toplu iş sözleşmesinin en dikkati çekici maddesini ise çalışma düzeninin korunmasına yönelik hükümler oluşturuyor. Cezai müeyyidesi “ölüme bedel kürek cezası” olan bu maddede şöyle deniliyor: “Kalfa ve çıraklar, bu anlaşmada belirtilen hükümler dışında bir istekte bulunmayacaktır. Kalfalar ve çıraklar, Kütahya’daki 24 işyerinden başka işyeri açamayacaktır. Kalfa ve çıraklar, belirtilen düzeni bozmaya kalkıştıklarında ölüme bedel kürek cezasına çarptırılacaktır.”
alıntıdır