Dağ, tepe, ova, vadi, plato vb. şekiller yeryüzü şekillerini meydana getirmektedir. Bu şekiller, haritaya aktarılırken iz düşümleri alınmaktadır. Bu nedenle düzlem üzerine çizilen ve yer şekillerini gösteren haritalarda hesaplanan alan (iz düşüm alan) ile gerçek alan arasında fark olmaktadır.
Yer şekillerini gösteren haritalardaki hataları azaltmak için çeşitli harita yöntemleri geliştirilmiştir.
Kabartma, renklendirme ve izohips bu yöntemlerin başlıcalarıdır.
Renklendirme yönteminde renkler yer şekillerini değil, yükseklik basamaklarını göstermektedir. Örneğin Ege kıyılarında yer alan Kazdağı’nın en yüksek yeri 1800 metreye yakındır. Bir ovada kurulmuş olan Yüksekova’nın yükseltisi ise 2000 metreye yakındır. Yükseltileri birbirine yakın olan bu iki alan Türkiye fiziki haritasında kahverengiyle gösterilmektedir.
Denizin derinlikleri iseizobatadı verilen eğrilerle gösterilmektedir.
İzohips yöntemiyle çizilen haritaları anlayabilmek için bu eğrilerin özelliklerini bilmek gerekir.
elde edilir. Profil çizimi aşağıdaki aşamalara göre gerçekleştirilir:
Bir konunun dağılışını göstermek için en iyi yol bir harita çizmektir. Böyle bir harita üzerinde söz konusu konunun dağılışı ve özellikleri gösterilebilir. Yer şekillerinin özelliklerini ve dağılışını göstermek amacıyla çizilen böyle haritalara ise jeomorfolojik harita adı verilir.
İyi bir jeomorfolojik haritanın yer şekilleri hakkında şu bilgileri vermesi gerekir:
1. Tek tek yer şekillerinin ya da yer şekli topluluklarının ana özelliklerinin belirlenmesi,
2. Yer şekillerinin dağılışı ve alt birimlerinin gösterilmesi,
3. Yer şekillerinin oluşumunu denetleyen neden ve etmenlerin gösterilmesi,
4. Yer şekillerinin gelişim süreci ve bu sürecin bulunduğu evrenin belirlenmesi.
(http://www.dicle.edu.tr)
Yer şekillerini gösteren haritalardaki hataları azaltmak için çeşitli harita yöntemleri geliştirilmiştir.
Kabartma, renklendirme ve izohips bu yöntemlerin başlıcalarıdır.
1. Kabartma Yöntemi
Kabartma yönteminde(Fotoğraf 1.4.6)yer şekillerinin, belirli bir uzunluk ve yükseklik ölçeğine göre maketleri yapılır. Araziyi gerçeğe daha yakın gösterebilmek için yükseklik basamakları boyanır. Yer şekillerini gerçeğe en yakın gösteren yöntemdir.2. Renklendirme Yöntemi
Bu yöntemde(Harita 1.4.8)yeryüzü, yükselti basamaklarına göre renklendirilerek gösterilir. Yükseltisi deniz seviyesine yakın yerler yeşil, daha yüksek yerler sarı ve en yüksek yerler kahverengi ve tonlarıyla gösterilmektedir. Denizin derinlikleri ise mavinin tonlarıyla ifade edilir. Denizin derinliği artıkça renk koyulaşır.Renklendirme yönteminde renkler yer şekillerini değil, yükseklik basamaklarını göstermektedir. Örneğin Ege kıyılarında yer alan Kazdağı’nın en yüksek yeri 1800 metreye yakındır. Bir ovada kurulmuş olan Yüksekova’nın yükseltisi ise 2000 metreye yakındır. Yükseltileri birbirine yakın olan bu iki alan Türkiye fiziki haritasında kahverengiyle gösterilmektedir.
3. İzohips Yöntemi
Deniz seviyesine göre aynı yükseklikte bulunan noktaların birleştirilmesiyle elde edilen eğrilereizohipsdenir(Şekil 1.4.5). İzohips haritaları bu eğrilerle çizilmektedir.Denizin derinlikleri iseizobatadı verilen eğrilerle gösterilmektedir.
İzohips yöntemiyle çizilen haritaları anlayabilmek için bu eğrilerin özelliklerini bilmek gerekir.
a) İzohipslerin Özellikleri Nelerdir?
b) Profil Çizimi
Profiller, yer şekillerinin yandan görünümünü yansıtır. Bu tür çizimler daha çok izohips haritalarındanelde edilir. Profil çizimi aşağıdaki aşamalara göre gerçekleştirilir:
Bir konunun dağılışını göstermek için en iyi yol bir harita çizmektir. Böyle bir harita üzerinde söz konusu konunun dağılışı ve özellikleri gösterilebilir. Yer şekillerinin özelliklerini ve dağılışını göstermek amacıyla çizilen böyle haritalara ise jeomorfolojik harita adı verilir.
İyi bir jeomorfolojik haritanın yer şekilleri hakkında şu bilgileri vermesi gerekir:
1. Tek tek yer şekillerinin ya da yer şekli topluluklarının ana özelliklerinin belirlenmesi,
2. Yer şekillerinin dağılışı ve alt birimlerinin gösterilmesi,
3. Yer şekillerinin oluşumunu denetleyen neden ve etmenlerin gösterilmesi,
4. Yer şekillerinin gelişim süreci ve bu sürecin bulunduğu evrenin belirlenmesi.
(http://www.dicle.edu.tr)