S
SoruCevap
Misafir
Mevlananın evrensel sevgi anlayışı
Mevlana’nın bu muthiş ve engin mucadelesi sebebiyle, Anadolu insanı ona buyuk sevgi, saygı beslemiş ve duşuncelerini benimsemiştir Onun olumunden yaklaşık 700 yıl gecmesine rağmen onun duşunceleri hala Anadolu halkının ilgi ve sevgisini cekmeye devam etmektedir
Mevlana’nın sevgi ve hoşgorusu, yaşadığı gunden bugune, yalnız Turk halkının değil, ceşitli din ve kulturden olan butun dunya insanlarının ilgi odağı olmaya devam etmektedir Nitekim İrene Melikoff: “Mevlana’nın eserlerini dunya milletleri kendi dillerine cevirip okusalar, dunyada kotuluk, harp, kin, nefret diye bir şey kalmaz demiştir Şu anda Hollanda’da, Almanya’da Mesnevi okunmakta, sema gosterileri duzenlenmektedir Arayış icerisindeki Batılılar Mevlana ile huzur bulmaktadırlar Mevlana’nın cekim gucu insanları cekmeye devam etmektedir Sadece Batıda mı? Kesinlikle hayır İran’da, Suriye’de, Pakistan’da, Afganistan’da Hz Mevlana’nın eserleri okunmakta ve yaşam bicimi kabul gormektedir
Mevlana’nın insan sevgisi Kur’an’a ve peygamberimize dayanmaktadır Peygamberimiz bir hadisinde “Allah guzeldir, guzelliği sever, kibir ise Hakkı kabul etmemek ve insanları hor gormektir buyurmuştur İşte Mevlana’nın sevgi ve hoşgorusunde yatan temel prensip budur
Mevlana’ya gore sevgi ve hoşgoru insanlık vasıflarındandır Eşrefi mahlukat, emri Mevlana’da hayat bulur Hayvanın bu kavramlardan haberi olmadığı gibi, bu duyguları yaşaması imkansızdır O bu konudaki duşuncelerini şoyle ifade etmiştir:
Sen aşık olmadıysan, sevgi nedir, bilmiyorsan; Yuru git, ot otla; eşeksin sen(Mektuplar:95)
Aşk, buyukler icin bal, cocuklar icin suttur Aşk her gemiyi batıran istiap fazlası son yuktur (Mesnevi VI: 4032)
Nur ve kemal, helal lokmadan doğar İlim ve hikmet, aşk ve merhamet helal lokma ile olur (Mesnevi I:1707)
Mevlana’ya gore sevgi, muhabbet, dunyanın yaratılış sebebidir Aslında bu sufizmin temel hareket tarzını da oluşturur Allah evreni sevgi yuzunden yaratmıştır Nasıl ki, cocuğun bedeni sutsuz yaşayıp gelişemezse, ruhu da sevgisiz var olamaz Yetişkinler icinse sevgi, bal gibi cok tatlı bir şeydir Yine Mevlana’ya gore, gercek sevgi, muhabbet karşılıksız sevgidir, sevdiğin kişinin seni sevip sevmemesi onemli değildir
İnsan yeryuzunde Allah’ın halifesidir Mevlana bu derin Kur’ani kavramı oyle guzel işler ki: “Dağ, taş, su, ateş, yel bile insana secde etmededir Birkac luzumsuz munafık secde etmemiş noksan mı gelir insana(Fihi Mafih:226)
Mevlana’nın sevgi anlayışı Yunus’un sevgi anlayışı ile ortuşur Yunus, Yaratılanı sev, Yaratandan oturu diyor Mevlana’da aynı inci cizgiyi topluma aktarıyor Allah insanı yaratıp ona ruhundan ufurduğu icin insan da Allah’tan bir eser taşımaktadır ve dolayısıyla onun yeryuzunde temsilcisidir O sebeple Mevlana’nın nazarında kim olursa olsun, ister dinli ister dinsiz, ister kadın ister erkek, ister zengin isterse fakir olsun hepsi saygı değerdir Butun insanları bir gozle gormek ve ona saygı gostermek gerekir Ayrıca insanlardan şikayet etmek de doğru değildir Cunku Mevlana’ya gore, “Yaratıktan şikayet, Yaratandan şikayettir(Mektuplar:136)
Mevlana’ya gore insan sadece dışını değil ondan daha fazla icini temiz tutmalıdır Ancak o zaman olgun bir insan olabilir Ya olduğun gibi gorun, ya da gorunduğun gibi ol, hayat tarzı belki de gunumuzde en cok aranan haslet haline gelmiştir O bu konuda şunları soylemiştir: “Allah, sizin şekillerinize ve amellerinize bakmaz, kalbinize ve niyetlerinize bakar
Mevlana insanları iyikotu diye ayırmamakla birlikte insanın kotu taraflarından da bahseder “İnsan tabaklanmış deri gibidir; rutubetten bozulur, ağır ağır kokar(Mesnevi IV: 104) “Sende nemrutluk var, ateşe atılma, atılacaksan da once İbrahim ol(Mesnevi I:1606) Şu halde insan, doğuştan iyi ve kotu meziyetleri potansiyel olarak bunyesinde taşır Eğer onu eğitirsen topluma ve insanlığa faydalı yapabilirsin
Mevlana, hamdım, piştim, yandım, diyerek bir insanın hayatında hangi aşamalardan gecmesi gerektiğini veciz bir şekilde ifade etmiştir Olgunlaşmak icin insan hayatta sıkıntı ve cile cekmelidir Bu sayede nefsine hakım olmasını oğrenerek diğer insanlarla iyi gecinebilen uyumlu bir birey haline gelebilir
Mevlana eserlerinde insanın eğitimini ele almış ve hayatı boyunca insanların eğitilmesi icin mucadele etmiştir Mevlana diyor ki, “Allah sevgisi ilimle elde edilir, ilimden nasibi olmayanlar ve akılsızlar su sevgiden mahrumdur diyerek sevgiyi, akılla temellendirmiştir Yani aklı ve bilimi olmayanın sevgisi de olamaz Gercekten de ileri derecede ruhsal rahatsızlığa maruz kalan insanlar, hicbir şeye ilgi ve sevgi duymazlar
Bugun toplumumuzda, insanlar arasında sevgi ve tolerans eksikliği bulunduğunu goruyoruz Hemen butun anlaşmazlıklar; sevgi, karşılıklı anlayış ile sona erdirilebilir Yeter ki, birbirimizi gercekten ve gonulden, karşılıksız olarak sevelim ve birbirimize hoşgoru ile yaklaşabilelim 700–800 yıl once toplumumuz Hz Mevlana ile nasıl kimlik bulmuşsa, gunumuzde de toplumumuzun onun hoşgorusune, sevgisine ihtiyacı var
Kaynak Yusuf KARACA
Mevlana’nın bu muthiş ve engin mucadelesi sebebiyle, Anadolu insanı ona buyuk sevgi, saygı beslemiş ve duşuncelerini benimsemiştir Onun olumunden yaklaşık 700 yıl gecmesine rağmen onun duşunceleri hala Anadolu halkının ilgi ve sevgisini cekmeye devam etmektedir
Mevlana’nın sevgi ve hoşgorusu, yaşadığı gunden bugune, yalnız Turk halkının değil, ceşitli din ve kulturden olan butun dunya insanlarının ilgi odağı olmaya devam etmektedir Nitekim İrene Melikoff: “Mevlana’nın eserlerini dunya milletleri kendi dillerine cevirip okusalar, dunyada kotuluk, harp, kin, nefret diye bir şey kalmaz demiştir Şu anda Hollanda’da, Almanya’da Mesnevi okunmakta, sema gosterileri duzenlenmektedir Arayış icerisindeki Batılılar Mevlana ile huzur bulmaktadırlar Mevlana’nın cekim gucu insanları cekmeye devam etmektedir Sadece Batıda mı? Kesinlikle hayır İran’da, Suriye’de, Pakistan’da, Afganistan’da Hz Mevlana’nın eserleri okunmakta ve yaşam bicimi kabul gormektedir
Mevlana’nın insan sevgisi Kur’an’a ve peygamberimize dayanmaktadır Peygamberimiz bir hadisinde “Allah guzeldir, guzelliği sever, kibir ise Hakkı kabul etmemek ve insanları hor gormektir buyurmuştur İşte Mevlana’nın sevgi ve hoşgorusunde yatan temel prensip budur
Mevlana’ya gore sevgi ve hoşgoru insanlık vasıflarındandır Eşrefi mahlukat, emri Mevlana’da hayat bulur Hayvanın bu kavramlardan haberi olmadığı gibi, bu duyguları yaşaması imkansızdır O bu konudaki duşuncelerini şoyle ifade etmiştir:
Sen aşık olmadıysan, sevgi nedir, bilmiyorsan; Yuru git, ot otla; eşeksin sen(Mektuplar:95)
Aşk, buyukler icin bal, cocuklar icin suttur Aşk her gemiyi batıran istiap fazlası son yuktur (Mesnevi VI: 4032)
Nur ve kemal, helal lokmadan doğar İlim ve hikmet, aşk ve merhamet helal lokma ile olur (Mesnevi I:1707)
Mevlana’ya gore sevgi, muhabbet, dunyanın yaratılış sebebidir Aslında bu sufizmin temel hareket tarzını da oluşturur Allah evreni sevgi yuzunden yaratmıştır Nasıl ki, cocuğun bedeni sutsuz yaşayıp gelişemezse, ruhu da sevgisiz var olamaz Yetişkinler icinse sevgi, bal gibi cok tatlı bir şeydir Yine Mevlana’ya gore, gercek sevgi, muhabbet karşılıksız sevgidir, sevdiğin kişinin seni sevip sevmemesi onemli değildir
İnsan yeryuzunde Allah’ın halifesidir Mevlana bu derin Kur’ani kavramı oyle guzel işler ki: “Dağ, taş, su, ateş, yel bile insana secde etmededir Birkac luzumsuz munafık secde etmemiş noksan mı gelir insana(Fihi Mafih:226)
Mevlana’nın sevgi anlayışı Yunus’un sevgi anlayışı ile ortuşur Yunus, Yaratılanı sev, Yaratandan oturu diyor Mevlana’da aynı inci cizgiyi topluma aktarıyor Allah insanı yaratıp ona ruhundan ufurduğu icin insan da Allah’tan bir eser taşımaktadır ve dolayısıyla onun yeryuzunde temsilcisidir O sebeple Mevlana’nın nazarında kim olursa olsun, ister dinli ister dinsiz, ister kadın ister erkek, ister zengin isterse fakir olsun hepsi saygı değerdir Butun insanları bir gozle gormek ve ona saygı gostermek gerekir Ayrıca insanlardan şikayet etmek de doğru değildir Cunku Mevlana’ya gore, “Yaratıktan şikayet, Yaratandan şikayettir(Mektuplar:136)
Mevlana’ya gore insan sadece dışını değil ondan daha fazla icini temiz tutmalıdır Ancak o zaman olgun bir insan olabilir Ya olduğun gibi gorun, ya da gorunduğun gibi ol, hayat tarzı belki de gunumuzde en cok aranan haslet haline gelmiştir O bu konuda şunları soylemiştir: “Allah, sizin şekillerinize ve amellerinize bakmaz, kalbinize ve niyetlerinize bakar
Mevlana insanları iyikotu diye ayırmamakla birlikte insanın kotu taraflarından da bahseder “İnsan tabaklanmış deri gibidir; rutubetten bozulur, ağır ağır kokar(Mesnevi IV: 104) “Sende nemrutluk var, ateşe atılma, atılacaksan da once İbrahim ol(Mesnevi I:1606) Şu halde insan, doğuştan iyi ve kotu meziyetleri potansiyel olarak bunyesinde taşır Eğer onu eğitirsen topluma ve insanlığa faydalı yapabilirsin
Mevlana, hamdım, piştim, yandım, diyerek bir insanın hayatında hangi aşamalardan gecmesi gerektiğini veciz bir şekilde ifade etmiştir Olgunlaşmak icin insan hayatta sıkıntı ve cile cekmelidir Bu sayede nefsine hakım olmasını oğrenerek diğer insanlarla iyi gecinebilen uyumlu bir birey haline gelebilir
Mevlana eserlerinde insanın eğitimini ele almış ve hayatı boyunca insanların eğitilmesi icin mucadele etmiştir Mevlana diyor ki, “Allah sevgisi ilimle elde edilir, ilimden nasibi olmayanlar ve akılsızlar su sevgiden mahrumdur diyerek sevgiyi, akılla temellendirmiştir Yani aklı ve bilimi olmayanın sevgisi de olamaz Gercekten de ileri derecede ruhsal rahatsızlığa maruz kalan insanlar, hicbir şeye ilgi ve sevgi duymazlar
Bugun toplumumuzda, insanlar arasında sevgi ve tolerans eksikliği bulunduğunu goruyoruz Hemen butun anlaşmazlıklar; sevgi, karşılıklı anlayış ile sona erdirilebilir Yeter ki, birbirimizi gercekten ve gonulden, karşılıksız olarak sevelim ve birbirimize hoşgoru ile yaklaşabilelim 700–800 yıl once toplumumuz Hz Mevlana ile nasıl kimlik bulmuşsa, gunumuzde de toplumumuzun onun hoşgorusune, sevgisine ihtiyacı var
Kaynak Yusuf KARACA